VSME als kompas voor kmo’s: eenvoudiger rapporteren buiten CSRD

Eind februari 2025 lanceerde de Europese Commissie een ‘Omnibus Simplificatie Pakket’, een voorstel dat de impact van de CSRD aanzienlijk kan beperken. Met het eerste voorstel wilden ze bedrijven twee jaar langer de tijd geven om te rapporteren ('stop-the-clock’-principe). Dit voorstel werd alvast goedgekeurd door het Europees Parlement. Daardoor wordt de rapporteringsverplichting voor grote bedrijven uitgesteld van boekjaar 2025 tot 2027.

Het pakket bevat ook andere voorstellen, zoals hogere drempels voor het aantal werknemers, de omzet en het balanstotaal. Daarnaast zou de European Sustainability Reporting Standard (ESRS) vereenvoudigd worden.

Tot slot vermeldt het Omnibus-voorstel dat er een nieuwe standaard komt voor ondernemingen die vrijwillig willen rapporteren. Deze zal gebaseerd zijn op de huidige VSME-standaard en richt zich op zowel KMO’s als middelgrote ondernemingen (mid-caps). De nieuwe standaard moet duidelijk maken welke duurzaamheidsinformatie grote CSRD-plichtige bedrijven mogen opvragen bij kleinere partners in hun keten met minder dan 1.000 medewerkers.

Valt jouw bedrijf door de Omnibus-versoepeling mogelijks buiten de CSRD-plicht? Dan is de VSME-standaard jouw nieuwe houvast voor vrijwillige duurzaamheidsrapportage. Voor bedrijven die voorheen CSRD-plichtig waren, maar na de Omnibus-wetgeving niet meer, zal de overstap naar een ‘op VSME gebaseerde standaard’ een vereenvoudiging zijn.

Ook voor KMO’s die vrijwillig willen rapporteren, bijvoorbeeld omdat klanten of andere stakeholders om duurzaamheidsinformatie vragen, vormt de VSME een goed vertrekpunt. Los van wettelijke verplichtingen draagt een duurzaamheidsrapport en -aanpak doorgaans bij aan een sterker merk en een betere reputatie, vergemakkelijkt het de toegang tot financiering en zorgt het voor meer inzicht in risico’s en kansen. Bovendien versterkt het de interne betrokkenheid en kan het leiden tot meer efficiëntie en innovatie.

De VSME-standaard bestaat uit twee modules. Elk met een ander niveau van detail, zodat bedrijven zelf kunnen bepalen hoe ver ze willen gaan in hun rapportering.

1. De basic module: dit is de minimale basis voor de VSME-rapportering. De focus ligt op de kernmaatregelen die je onderneming neemt rond duurzaamheid. Denk ook aan gegevens over milieu, sociale aspecten en governance (ESG), zoals energieverbruik, broeikasgasuitstoot, personeelsinformatie of eventuele veroordelingen voor corruptie. De nadruk ligt volledig op de eigen activiteiten van de onderneming.
    
2. De comprehensive module: wie een stap verder wilt gaan, kan gebruik maken van deze module. Ze bouwt voort op de onderwerpen van de basic module, maar zoomt dieper in. Je rapporteert over emissiereductiestrategieën, klimaatrisico’s, mensenrechten en andere sleutelthema’s. Het is een meer uitgebreide en doorgedreven aanpak van duurzaamheid.

Als onderneming heb je de keuze: rapporteer je enkel volgens enkel de basic module, of ga je voor de combinatie met de comprehensive module? Een kmo die net is gestart met het verzamelen van duurzaamheidsinformatie, kiest dan best voor de basic module als startpunt. Heb je al een duurzaamheidsstrategie? Dan is het interessant om ook de comprehensive module toe te voegen aan jouw rapport.  De keuze hangt bovendien af van wat stakeholders van je verlangen. Vaak vragen klanten, banken of andere partners meer gedetailleerde duurzaamheidsinformatie op dan wat de basic module biedt. In dat geval kan het aangewezen zijn om meteen ook de comprehensive module te voorzien.

Val je binnenkort misschien niet langer onder de CSRD-plicht, bijvoorbeeld na goedkeuring van het Omnibus-pakket? Dan lijkt rapporteren volgens de VSME een goed alternatief. Toch blijft het voorlopig aangeraden om de ESRS-standaard te blijven volgen, zolang de Belgische wetgeving nog niet is aangepast. Los van de verplichte modules blijft het namelijk zinvol om extra informatie toe te voegen over sectorspecifieke kwesties. Zo maak je je rapport relevanter en transparanter voor je stakeholders.