Met de klimaatambities van de Europese Commissie in het oog, heeft Vlaanderen sinds enkele jaren ook het Lokaal Energie en Klimaat Pact opgesteld. Een van zijn doelen is om tegen 2030 voor elke Vlaming een boom te planten. Welke specifieke acties zijn nodig om alle verschillende doelen van het pact te bereiken? We vertelden op de Vakbeurs Openbare Ruimte hoe een duurzaam bladerdek een eerste stap kan zijn.

Wat is het LEKP en waarom is het zo belangrijk?

Met het LEKP, oftewel het Lokaal Energie en Klimaat Pact, wil Vlaanderen zijn verantwoordelijkheid opnemen voor het behalen van de Europese klimaatdoelstellingen. Het overbrugt de beloftes vanuit de EU en de concretisering, in de praktijk, op lokaal niveau. Maar liefst 293 van de 300 Vlaamse gemeentes heeft het LEKP ondertekend en zet zich mee in om de vier werven te realiseren:

  1. Laten we een boom opzetten (vergroening)
  2. Verrijk je wijk (renovatie, hernieuwbare energie)
  3. Elke buurt deelt (koolstofvrije (deel)mobiliteit) en is duurzaam bereikbaar
  4. Water, het nieuwe goud (droogteproblematiek)

De inzet van lokale besturen is van groot belang om de klimaatdoelstellingen te kunnen behalen. Daarnaast zijn ook initiatieven op privéterreinen belangrijk om deze te bereiken. Burgerparticipatietrajecten zijn hier een goede toepassing van, zoals ons lopende project ‘Bomen zijn cool’ dat ondersteund wordt door het Antwerpse Klimaatfonds. Dat project loopt in samenwerking met Stad Antwerpen en Universiteit Antwerpen.

Hoe kunnen we de Vlaamse (en Europese) doelstellingen behalen?

Momenteel staan we voor twee struikelblokken op ons pad naar de Vlaamse doelstellingen. Ten eerste is er een stijgende nood aan (betere) wettelijke bescherming van bomen. Daarnaast beperken we ons vandaag dikwijls tot het bespreken van de problematiek, maar schieten we niet snel genoeg in actie.

Om deze uitdagingen aan te gaan, is het van belang om bomen- en vergroeningsplannen uit te tekenen. Hierbij moeten we de focus enerzijds leggen op het behouden van het bestaande groen en anderzijds op de uitbreiding van de vergroening op lokaal niveau. Door deze uitdaging strategisch in te vullen, kunnen we inzetten op een versterking van groenblauwe netwerken waarbij de waarde meer is dan de som van de elementen en we de ecosysteemdiensten van het gehele netwerk maximaliseren.

Door bestaande bomen in kaart te brengen en te behouden, kunnen we een betere inschatting maken van hun waarde en hun ecosysteemdiensten. We hebben dit al gedaan met ons bomenportaal en blijven hier op verder werken in projecten zoals 'Bomen zijn cool'. Vergroening van het stedelijk weefsel vergt echter een meer structurele stap waarbij er best wordt ingezet op ontharding. Door de ontwikkeling van een onthardingsstudie kan ontharding een onderdeel worden van het lokaal beleid. Daarnaast kan zo’n studie verandering brengen in hoe stedelijke ontwikkelingsprojecten worden ingevuld. Hierdoor krijgen bomen en andere planten de noodzakelijke ondergrondse structuur waardoor ze zich natuurlijker kunnen ontwikkelen en ontstaat er meer ruimte voor groen en een natuurlijkere waterhuishouding, met een direct positief effect op de huidige water- en droogteproblematiek.

Kortom, er staan ons nog heel wat actiepunten te wachten vooraleer we de klimaatdoelstellingen van Vlaanderen en Europa kunnen behalen. Gelukkig zetten we hier in samenwerking met (lokale) overheden vandaag de dag al grote stappen in.