In 2023 slaan we met Universiteit Antwerpen de handen in elkaar om de verkoelingseffecten van groen in de stad te onderzoeken. Via het burgerwetenschapsproject ‘Bomen zijn cool’ gaan we na wat het effect van bomen in privétuinen is op hun omgevingstemperatuur. Voorkomen ze hitte-eilanden en hittestress en verbeteren ze daardoor de leefbaarheid in de stad? We gingen samen met Karen Wuyts, projectcoördinator stedelijke ecologie aan Universiteit Antwerpen, op onderzoek uit.

Hittestress in steden: hoe komt dat?

Bewoners van (grote) steden kunnen het beamen: tijdens warme zomermaanden is het vaak oncomfortabel vertoeven in de stad. Soms kan het zelfs 5 tot 10 graden Celsius warmer zijn in de stad dan op het platteland. Dat komt door het befaamde hitte-eilandeneffect.

Maar wat is dat hitte-eilandeneffect dan juist? Langs de ene kant loopt de temperatuur in een stad veel sterker op wegens een hogere verhardingsgraad. Bovendien zijn er veel meer stoffen zoals asfalt en beton aanwezig, en die absorberen de warmte en houden deze ook veel langer vast. Anderzijds is er dikwijls onvoldoende groen voorzien dat kan zorgen voor evapotranspiratie en verkoeling. Daardoor neemt de temperatuur ’s nachts onvoldoende af en blijft de hitte in de stad hangen. Meer groen in de stad kan dus effectief helpen om het hitte-eilandeneffect te doen afnemen.

Wat doet het ‘Bomen zijn cool’-project?

Uit eerder onderzoek bleek dus al dat groen in de stad (zoals parken, stadsperken, enz.) de temperatuur doet dalen en de leefbaarheid in de stad verhoogt. Maar wat het effect is van groen in de private tuinen weten we eigenlijk nog niet. Reden te meer om het te onderzoeken. 

Wie geselecteerd wordt om deel te nemen aan het burgerwetenschapsproject zal gedurende enkele maanden de luchttemperatuur onder en in de omgeving van de bomen meten. Dat gebeurt met kleine sensoren, ook wel gekend als iButtons. Alle deelnemers krijgen op het einde van de meetcampagne zelf ook het resultaat van hun eigen boomstudie: welk effect heeft die boom nu net op de luchttemperatuur? En hoe groot is het effect ervan op de leefbaarheid van de stad? 

Ecosysteemdiensten in kaart brengen

Het “Bomen zijn cool”-project is slechts het begin. Om echt betrouwbare, gedetailleerde data te verkrijgen, zou het project zich over een groter gebied moeten kunnen spreiden. Wél is het een goede start en kan ons bomenportaal ook verder op punt worden gesteld. Deze tool hebben we in samenwerking met onze Nederlandse collega’s opgebouwd en zetten we al vaker in voor enkele gemeenten in Vlaanderen. Een prima hefboom naar toekomstige, meer uitgebreide studies dus.

Met dit project willen we de positieve bijdrage van bomen meten voor de leefomgeving. Ze zorgen niet enkel voor verkoeling in de zomer, maar verhogen ook de biodiversiteit en luchtkwaliteit.


Patrick Verdonck
Business Development Manager Infrastructure

Meer informatie over 'Bomen zijn cool'