De bodem speelt een belangrijke rol in onze samenleving. Ze levert voedingsstoffen voor gewassen, houdt water vast en biedt een habitat voor verschillende organismen. Met de ‘World Soil Day’ willen de Verenigde Naties dan ook het belang van een gezonde bodem en de noodzaak voor duurzaam bodembeheer in de kijker zetten. Door bewustwording rond bodemzorg te vergroten, willen ze de bodemgezondheid behouden en toekomstige generaties verzekeren van een duurzame, veerkrachtige grond.

Stijgende behoefte aan gezonde bodems

De bodem voedt ons, reguleert water, levert grondstoffen en huisvest talloze organismen. In het verleden is er echter niet altijd even zorgzaam met de bodem omgesprongen waardoor deze vervuild en gedegradeerd is geraakt door menselijke activiteiten. Deze verstoorde, gedegradeerde of vervuilde bodems functioneren niet meer naar behoren. En dat terwijl we net nu, met klimaatverandering in gedachten, gezonde en veerkrachtige bodems nodig hebben. Duurzaam bodembeheer en bodemzorg zijn dan ook een must in de toekomst.

Wat met bodemsanering?

De laatste jaren wordt er sterk ingezet op het saneren van bodems die in het verleden vervuild zijn geraakt en het voorkomen van nieuwe bodemverontreinigingen. Een mooi voorbeeld hiervan is de sanering van het ‘Groot Fabriek’ in Bocholt die in de loop van 2024 van start gaat. Daarnaast is er ook een groeiend bewustzijn dat er onthard moet worden om de bodem zijn functies te laten vervullen. Het is van groot belang dat we dit blijven doen. Alleen blijkt zuiveren en ontharden op zich niet genoeg te zijn om deze bodems terug gezond en functioneel te maken. Wat nu zéker nodig is, is een nieuwe, noodzakelijke trend richting een bodembeheer waarin zorg voor de bodem volledig geïntegreerd wordt.

Wat maakt een bodem dan gezond?

Een gezonde bodem is bestand tegen klimaatverandering. Ze absorbeert CO2 uit de lucht en slaat deze op als koolstof (organische materie). In de toekomst zullen we vaker te maken krijgen met langdurige droogtes en periodes van wateroverlast. Een gezonde bodem kan water opvangen en vasthouden tijdens regenperiodes, waardoor het een buffer vormt voor droge periodes. Ook helpt een gezonde bodem planten om beter bestand te zijn tegen droogte door een goed ontwikkeld wortelstelsel.

Een gezonde bodem barst bovendien van leven. Het verhoogt de algehele biodiversiteit in een ecosysteem, dewelke op zijn beurt ook talrijke functies heeft. Het bodemleven zet organisch materiaal om in voedingsstoffen voor planten, verbetert de bodemstructuur (minder compactheid, betere beluchting) en beperkt het aantal ziekteverwekkende organismen.

Bodemzorg in de praktijk

Het begrip ‘bodemzorg’ gaat heel breed en kan in elk project ingezet worden waar bodem aan te pas komt. Bodemzorg omvat bijvoorbeeld het preventief beschermen, het duurzaam en regeneratief gebruiken of beheren en het herstellen van levende bodems en haar ecosysteemdiensten. Hierbij denken we aan bouwprojecten, grondverzet, natuurontwikkelingen, brownfield ontwikkelingen of saneringen.

Door zorg te dragen voor onze bodem werken we aan een toekomst zonder vervuiling, met gezond voedsel, klimaatbestendige ecosystemen en een rijke biodiversiteit. We zien bodemzorg als een ware investering in een duurzame toekomst.