Onze visie op de Europese Blue Deal

De Europese Blue Deal roept op tot actie om wereldwijde wateruitdagingen aan te pakken. Ondanks dat in 2010 het recht op water en sanitaire voorzieningen erkend is door de VN, hebben nog steeds 2,2 miljard mensen wereldwijd geen toegang tot veilig drinkwater. Bovendien hebben 60% van de Europese steden al te maken gehad met watertekorten, en dat cijfer zou tegen 2070 naar verwachting met 35% stijgen als we geen stappen ondernemen.

Daarom neemt het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) het voortouw in het promoten van een ambitieus en gemeenschappelijk Europees waterbeleid. Een conferentie op 26 oktober presenteerde dit initiatief met vertegenwoordigers van EU-instellingen, waterdeskundigen en belanghebbenden, waardoor de weg wordt vrijgemaakt voor een effectieve aanpak van de wateruitdagingen waarmee Europa wordt geconfronteerd.

Vlaanderen staat bovenaan de Europese lijst als het gaat om risico's van waterschaarste en droogte. Dit is onder andere te wijten aan een hoge bevolkingsdichtheid en waterintensieve sectoren in landbouw en industrie. Tegelijk is Vlaanderen een waterschaars gebied en hebben we ons in het verleden zo ingericht dat we, in periodes van veel neerslag, vooral voorzien zijn op snelle afvoer van het water. Niet voor niets dat we nood hebben aan een nieuwe waterstrategie, die in Vlaanderen gebundeld wordt onder de Vlaamse Blue Deal.

Onder de Vlaamse Blue Deal vallen drie thema’s: slim watergebruik, natte natuur en groenblauwe infrastructuur. Het Agentschap Natuur en Bos neemt de verantwoordelijkheid op voor de realisatie van een aantal Natte Natuur-projecten, een onderdeel van de Vlaamse Blue Deal, en heeft ons als partner geselecteerd voor de regio's Oost en West. Zo zijn we bijvoorbeeld betrokken bij de transformatie van de Ledebeek, waar we samen met de Vlaamse Milieumaatschappij werken aan herinrichting om zowel verdroging als wateroverlast aan te pakken, met onder andere de aanleg van een winterbedding voor 50.000 m³ extra watercapaciteit over een traject van 6,5 km.

Bron: OESO, WL, MOW, VMM

Het belang van water voor het algemeen welzijn en de economie staat buiten kijf, en een gefocuste EU-aanpak voor duurzaam waterbeheer verdient dan ook zeker de nodige aanmoediging. De voorstellen van de EESC richten zich echter voornamelijk op ‘curatieve’ acties, in functie van sociale, beleidsmatige en economische aspecten. Hoe de voorstellen op dit moment geformuleerd zijn, wordt de oorzaak van de noodzaak in onze ogen nog onderbelicht. De meeste aandacht gaat namelijk naar het aanpakken van de gevolgen in plaats van de oorzaken, iets wat we dan weer wel terugvinden in het programma van de Vlaamse Blue Deal. Zolang systemische oplossingen voor de toenemende problemen rond waterschaarste en -overlast uitblijven, pakken we dus vooral symptomen aan in plaats van de onderliggende moeilijkheden.

"De Vlaamse Blue Deal is een voorbeeld van hoe een EU Blue Deal eruit zou kunnen zien, mits opgeschaald. Op EU-niveau hebben we iets nodig dat niet alleen de kortetermijngevolgen van onze waterproblemen aanpakt, maar ook de komende waternood aanpakt. (Advies)ingenieursbureaus hebben de expertise om oplossingen te bieden die zowel de oorzaak als de gevolgen aanpakken. Een alomvattende en toekomstbestendige EU Blue Deal is een kans om de uitdagingen op te lossen voordat ze escaleren," aldus Sue Arundale, Director General van EFCA.

De Europese Blue Deal is dus een belangrijke, veelbelovende eerste stap in de goede richting. Hoewel de huidige visie essentiële kwesties behandelt, is het volgens ons toch nodig om dieper in te gaan op de oorzaken en een meer adaptieve benadering te accentueren. Dat uiteraard met een waterdichte aanpak.